۴- انجام دادن دو رکعت با خشوع: «مَنْ تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِی هَذَا ثُمَّ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ لَا یُحَدِّثُ فِیهِمَا نَفْسَهُ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (رواه البخاری). بخاری روایت نموده که پیامبر -ص- فرمود: کسی که مانند من وضوء بگیرد و سپس دو رکعت نماز بخواند که در آن با خود سخن نگوید و به خیالات نرود خداوند گناهان گذشته‌اش را میآمرزد.
۵- روزه: «فِتْنَةُ الرَّجُلِ فِی أَهْلِهِ وَمَالِهِ وَجَارِهِ تُکَفِّرُهَا الصَّلَاةُ وَالصِّیَامُ وَالصَّدَقَةُ». (البخاری). پیامبر -ص- میفرماید: نماز و روزه و صدقه کفاره گناه و محنت و بلاهایی است که فرد در رابطه با ثروت و خانواده و فرزندان و همسایه‌اش متحمل میشود.
۶- روزه ماه رمضان: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (البخاری). پیامبر -ص- میفرماید: هر کس ماه رمضان را بر اساس ایمان و امید به اجر و پاداش خداوند روزه بگیرد گناهان پیشین او بخشیده میشود.
۷- قیام رمضان «تروایح»: «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (البخاری). هر کس براساس ایمان و با امید به اجر و پاداش آخرت شبهای رمضان عبادت نماید و نماز تراویح بخواند گناهان گذشته او آمرزیده میشود.
۸- بیداری و بر پاداشتن شبهای قدر: «مَنْ قَامَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (البخاری): هر کس شبهای قدر را با ایمان و امید به اجر و پاداش بیدار و در آنها به عبادت بپردازد گناهان پیشین او بخشیده می‌‌شوند.
۹- روزه روز عرفه «روز قبل از عید»: «صِیَامُ یَوْمِ عَرَفَةَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُکَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِی قَبْلَهُ وَالسَّنَةَ الَّتِی بَعْدَهُ». (مسلم، والترمذی وابن ماجه والحاکم). پیامبر -ص- میفرماید: روزه روز عرفه کفاره گناهان سال قبل و سال بعد از خود میباشد.
۱۰- روزه روز دهم ماه محرم «عاشورا»: «وَصِیَامُ یَوْمِ عَاشُورَاءَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُکَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِی قَبْلَهُ». (مسلم وأبوداود والترمذی وابن ماجه والحاکم). روزه عاشورا «روز دهم ماه محرم» کفاره گناهان سال قبل از خود است.
۱۱- صدقه: «وَالصَّدَقَةُ تُطْفِئُ الْخَطِیئَةَ کَمَا یُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ». (الترمذی). صدقه گناهان را محو و نابود می‌کند همانطور که آب آتش را بی‌‌‌اثر می‌‌ماند.
«یَا مَعْشَرَ النِّسَاءِ تَصَدَّقْنَ وَأَکْثِرْنَ الِاسْتِغْفَارَ فَإِنِّی رَأَیْتُکُنَّ أَکْثَرَ أَهْلِ النَّارِ». (البخاری و مسلم). ای گروه زنان صدقه دهید و زیاد استغفار کنید، چون اکثر اهل دوزخ زنان هستند.
۱۳- امر بمعروف و نهی از منکر: «فِتْنَةُ الرَّجُلِ فِی أَهْلِهِ وَمَالِهِ وَوَلَدِهِ وَجَارِهِ تُکَفِّرُهَا الصَّلَاةُ وَالصَّوْمُ وَالصَّدَقَةُ وَالْأَمْرُ وَالنَّهْیُ». (البخاری). پیامبر -ص- میفرماید: نماز و روزه و امر به معروف و نهی از منکر کفاره و محو کننده بلاها گناهانی است که آدمی در اتباط با خانواده و مال و فرزندان و همسایه‌اش مرتکب میشود.
۱۴- آمین گفتن: «إِذَا أَمَّنَ الْإِمَامُ فَأَمِّنُوا فَإِنَّهُ مَنْ وَافَقَ تَأْمِینُهُ تَأْمِینَ الْمَلَائِکَةِ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (البخاری و مسلم). پیامبر -ص- میفرماید: هر گاه امام «در نماز جماعت» آمین گفت شما هم آمین بگویید، همانا کسی که آمین گفتن او با آمین ملائکه همزمان باشد «گناهان صغیره» گذشته‌اش بخشوده میشود.
۱۵- گفتن این ذکر «إذا قَالَ الإمامُ سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، فقولوا: اللهمَّ رَبَّناَ لَکَ الحَمْدُ فَإنَّ مَنْ وافَقَ قَولَهُ قولَ الملائکةِ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (البخاری و مسلم). پیامبر -ص- مى فرماید: هر گاه امام در اعتدال نماز جماعت گفت: سَمِعَ الله لِمَنْ حَمِدَه پس شما بگویید: اللهمَّ رَبَّناَ لَکَ الحَمْدُ. چون هر کسی که این کلام او با کلام ملائکه همزمان باشد گناهان «صغیره» گذشته‌اش آمرزیده میشود.
۱۶- حج مبرور و مقبول: «من حَجَّ و لم یرفث ولم یفسق رَجَعَ کیوم ولدته أمه» «الحج المبرور لیس له جزاء إلا الجنة». (البخاری): هر کس بخاطر رضای خدا حج کند و کسی را دشنام ندهد و هنگام احرام با زن خود همبستر نشود و از راه حق و صواب تجاوز نکند و مرتکب معصیت نشود زمانی که از حج باز می‌گردد مانند روزی است که از مادرش متولد شده است».
«حج پاک خالصانه و صادقانه پاداشی جز بهشت ندارد» (بخاری).
۱۷- اندوه و گرفتاری: «ما من مسلم یصیبه أَذًی إِلاَّ حاتَ اللهُ عَنْهُ خطایاه کما تحات ورق الشجر». «ما من مصیبة تصیب المسلمَ إِلاَّ کَفَّرَ اللهُ بها عنه حتی الشوکة یشاکها». (البخاری) پیامبر -ص- میفرماید: هر مسلمانی که به رنج و بلائی گرفتار شود «و صبر کند» خداوند گناهان او را همانند برگ درخت که توسط حشرات تدریجاً خورده میشود محو می‌کند و از بین میبرد.
هیچ مصیبتی برای مسلمانان پیش نمی‌‌آید مگر اینکه خداوند آن مصیبت را اگر چه خاری باشد که در دستش فرو رفته کفاره گناهان او قرار میدهد.
۱۸- تب: «لاَ تَسُبِّی الْحُمَّى، فَإِنَّهَا تُذْهِبُ خَطَایَا بَنِی آدَمَ کَمَا یُذْهِبُ الْکِیرُ خَبَثَ الْحَدِیدِ». (مسلم). رسول الله -ص- میفرماید: تب را دشنام ندهید چون بیماری تب بسان کوره آهنگری که زنگ آهن را می‌‌زداید گناهان را محو می‌کند.
۱۹- اعمال صالح و کردارهای نیک: إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّـیِّئَاتِ. (هود : ۱۱۴). بی‌‌‌گمان نیکی ها و حسنات بدیها و گناهان و آثار آنها را بر طرف می‌کنند.
۲۰- عمره: «العُمْرَةُ إلی العمرةِ کَفَّارَةٌ لِماَ بَیْنَهُمَا». (البخاری) : پیامبر میفرماید عُمْره تا عمره کفاره گناهان بین آنها است.
۲۱- شهادت در راه خدا: «یغفر للهشید کل ذنب إلاَّ الدَّین». (مسلم). رسول اکرم -ص- میفرماید: همه گناهان کسی که در راه خدا شهید میشود بجز بدهی و قرض آمرزیده میشود.
۲۲- گفتن این ذکر هنگام خواب: «إِذَا أَتَیْتَ مَضْجَعَکَ فَتَوَضَّأْ وَضُوءَکَ لِلصَّلَاةِ ثُمَّ اضْطَجِعْ عَلَى شِقِّکَ الْأَیْمَنِ وَقُلْ: اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ نَفْسِی إِلَیْکَ وَفَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَیْکَ وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِی إِلَیْکَ رَهْبَةً وَرَغْبَةً إِلَیْکَ، لَا مَلْجَأَ وَلَا مَنْجَا مِنْکَ إِلَّا إِلَیْکَ. آمَنْتُ بِکِتَابِکَ الَّذِی أَنْزَلْتَ وَبِنَبِیِّکَ الَّذِی أَرْسَلْتَ. فَإِنْ مُتَّ مُتَّ عَلَى الْفِطْرَةِ فَاجْعَلْهُنَّ آخِرَ مَا تَقُولُ». (البخاری و مسلم). از پیامبر اکرم ب-ص- روایت شده که میفرماید: هرگاه به رختخواب رفتی بمانند وضوء نماز وضوئی بگیر، سپس بر پهلوی راست بخواب، و این دعا را بخوان: پروردگارا! نفس خود را به تو تسلیم و رویم را بسوی تو کردم، کارهایم را به تو تفویض و پشتم را به تو بستم، ترس و محبتم بسوی تو، راه نجات و پناهگاهی از عذاب تو جز تو ندارم. به پیامبری که ارسال و به کتابی که نازل فرموده ای ایمان آوردم. «پس از خواندن این دعا» اگر در آن شب فوت کردی بر فطرت واقعی خود مُرده ای. این دعا آخرین کلامی باشد که در رختخواب بر زبان آورده ای.
۲۳- یاد خدا و تسبیح «سبحان الله گفتن: «مَنْ قَالَ: سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ فِی یَوْمٍ مِائَةَ مَرَّةٍ حُطَّتْ خَطَایَاهُ وَلَوْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ». (مسلم).
پیامبر -ص- میفرماید: کسی که در روز صد بار بگوید سبحان الله و بحمده یعنی پاکی و بی‌‌‌عیبی و ستایش خدای را. گناهانش آمرزیده میشود اگر چه به کثرت کف دریا باشد «أَیَعْجَزُ أَحَدُکُمْ أَنْ یَکْسِبَ کُلَّ یَوْمٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ، فَسَأَلَهُ سَائِلٌ مِنْ جُلَسَائِهِ کَیْفَ یَکْسِبُ أَحَدُنَا أَلَفَ حَسَنَةٍ؟ قَالَ:((یُسَبِّحُ مِائَةَ تَسْبِیحَةٍ، فَیُکْتَبُ لَهُ أَلْفُ حَسَنَةٍ أَوْ یُحَطُّ عَنْه ُ أَلَفُ خَطِیئَةٍ». (مسلم) : پیامبر -ص- میفرماید: آیا کسی می‌‌خواهد که هر روز هزار حسنه کسب کند؟ پس در هر روز یکصد بار بگوید: سبحان الله تا یکصد حسنه را کسب و یکصد گناه از او بخشوده شود.
۲۴- نماز جماعت: «مَن تَوَضَّأَ للصلاةِ فأَسْبَغَ الوُضُوءَ ثم مَشیَ إلی الصلاةِ المکتوبةِ فصَلاَّهاَ مع الناسِ أو مع الجماعةِ أو فی المسجدِ غَفَرَ اللهُ لَهُ ذنوبَه». (مسلم). پیامبر -ص- فرموده است: هر کس وضوء کاملی بگیرد بعداً برای ادای نماز واجب براه افتد آن را با مردم یا به جماعت و یا در مسجد بخواند خداوند گناهانش را عفو مینماید[۱].
۲۵- وضوی زیبا و کامل: «من توضأ فأحسن الوضوء خرجت خطایاه من جسده حتی تخرج من تحت أظفاره». (مسلم). پیامبر -ص- فرمود: هر کس وضوء بگیرد و وضوءش کامل و زیبا باشد خداوند گناهان او را محو مینماید. «گناهانش از تن او حتی از زیر ناخنهایش خارج میشود».
۲۶و۲۷و۲۸- وضوی کامل بهنگام سختیها، رفت و آمد مسجد و انتظار نماز: «أَلاَ أَدُلُّکُمْ عَلَى مَا یَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَایَا وَیَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟ قَالُوا: بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ: إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَکَارِهِ، وَکَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ، وَانْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ، فَذَلِکُمْ الرِّبَاطُ». (مسلم)، رسول اکرم -ص- فرمود: آیا به شما چیزی نشان دهم که گناهان را پاک و منزلت و درجات انسان را بالا میبرد؟ عرض کردند: آری ای رسول خدا. فرمود: وضوء گرفتن بهنگام سختیها، رفت و آمد زیاد به مسجد و انتظار نماز دیگر پس از نماز فعلی. اینها هستند ریسمان برای چنگ زدن (رباط یعنی ربط دهنده).
۲۹- گفتن این ذکر بعد از اذان: «مَنْ قَالَ حِینَ یَسْمَعُ المُؤَذِّنَ: وَأَنَا أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، رَضِیْتُ بِاللهِ رَباًّ، وَبِمُحَمَّدٍ رَسُوْلاً، وَبِالإِسْلاَمِ دِیْناً غُفِرَ لَهُ ذنبه». (مسلم) پیامبر -ص- میفرماید: کسی که بهنگام شنیدن أذان ذکر فوق را بگوید گناهانش آمرزیده میشود: (معنی ذکر): من هم گواهی می‌‌دهم که خدا یکتا و بی‌‌‌نیاز است و محمد بنده و فرستاده اوست و راضیم به اینکه الله پروردگار من و حضرت محمد -ص- پیامبر و اسلام دین منست).
۳۰- گفتن و خواندن این ذکر بعد از نمازهای واجب: «من سبَّح لِلّه دُبُرَ کُلِّ صلاة ثلاثاً وثلاثین وکبَّر اللهَ ثلاثاً وثلاثین وحمد للهَ ثلاثاً وثلاثین فتلک تسعة وتسعون. وقال تمام المائة: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ». (البخاری و مسلم). حضرت رسول الله -ص- میفرماید: هر کس پس از هر نماز سی و سه بار بگوید: سبحان الله. و سی سه بار بگوید: الحمدلله. و سی و سه بار بگوید: الله اکبر، که جمعاً میشود نود و نه، و برای اینکه صد را تمام کند «ذکر را به صد مرتبه برساند» در آخر این ۹۹ بگوید: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ. یعنی هیچ خدایی جز او نیست تنها و بی‌‌‌نیاز است. عظمت و ستایش لایق اوست و بر هر چیزی قادر است. گناهانش اگر بمثل کف دریا هم زیاد باشد آمرزیده میشود.
۳۱-۳۲- دست مالیدن و مسح رکن یمانی و حجر الاسود و طواف کعبه: قال ابن عمر (رضی الله عنهما): [فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «إِنَّ مَسْحَهُمَا (أی الرکنین) کَفَّارَةٌ لِلْخَطَایَا». وَسَمِعْتُهُ یَقُولُ: «مَنْ طَافَ بِهَذَا الْبَیْتِ أُسْبُوعًا فَأَحْصَاهُ کَانَ کَعِتْقِ رَقَبَةٍ». وَسَمِعْتُهُ یَقُولُ: «لاَ یَضَعُ قَدَمًا وَلاَ یَرْفَعُ أُخْرَى إِلاَّ حَطَّ اللَّهُ عَنْهُ خَطِیئَةً، وَکَتَبَ لَهُ بِهَا حَسَنَةً». (الترمذی و النسائی). ابن عمر (رضی الله عنهما) میگوید: از پیامبر -ص- شنیدم که می‌‌فرمود: همانا مسح آندو «رکنین: یمانی و حجر الاسود» کفاره گناهان است. و شنیدم می‌‌فرمود: کسی که این خانه را «کعبه» هفته‌ای طواف نماید بمانند این است که بنده‌ای را آزاد کرده باشد. و شنیدم می‌‌فرمود: هیچ قدمی بر نمی‌‌دارد مگر اینکه خداوند گناهی از گناهان وی را بخشوده و یا حسنه‌ای برای وی می‌‌نویسد.
۳۳- کفاره مجلس: «من جلس فی مجلس فکثر فیه لَغَطُه، فقال قبل أن یقوم من مجلسه ذلک: سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُکَ وَأَتُوْبُ إِلَیْکَ. غفر له ما کان فی مجلسه ذلک». (الترمذی). پیامبر -ص- فرمود: کسی که در مجلسی بنشیند که در آن سخنان مختلفی رد و بدل شود قبل از ترک آن مجلس دعای فوق را بخواند خداوند آنچه که از گناهان در آن مجلس گذشته می‌‌بخشاید.
۳۴- مجالس ذکر: «ان لِلّه ملائکة سیاحین فی الارض فإذا وَجَدُوا أقواماً یذکرون الله تنادوا هلموا إلى بغیتکم فبجیئون فَیَحُفُون بهم إلى السماء الدنیا فیقول الله: علی ای شیء ترکتم عبادی یصنعون؟ فیقولون: ترکناهم یحمدونک ویُمَجِّدُونک ویذکرونکَ فیقول: فإنی أشهدکم أنی قد غفرت لهم». (البخاری ومسلم). از پیامبر -ص- نقل شده که فرمود: خداوند فرشته هایی برای گردش بر روی زمین آفریده آنها هر گاه مردمی را یافتند که به ذکر خدا مشغولند آنها را صدا می‌‌زنند که بشتابید بسوی گمشده خود، آنها می‌‌آیند و پس آنها را بسوی آسمان دنیا مشایعت می‌‌نمایند «می‌‌روند». خداوند میفرماید: بندگان مرا چگونه و در چه حالی یافتید. پس آنها «در پاسخ» می‌‌گویند: آنها را در حالی یافتیم که به حمد و ذکر و تقدیس تو مشغول بودند. خداوند میفرماید: شما را گواه می‌گیرم که آنها را مورد عفو و بخشش خود قرار دادم.
۳۵- کنار زدن اشیاء مزاحم بر سر راه مردم: «بینهما رجل یمشی بطریق وجد غصن شوک علی الطریق فأخره، فشکرَ اللهَ لَه فَغُفِرَ له». (مسلم). یکبار مردی که در راه می‌‌رفت برگ خاری را بر سر راه یافت آن را کنار زد و شکر خدای بجا آورد خداوند «بخاطر همین کار او را آمرزید.
۳۶- ترس از خدا: «یعجب ربک من راعی غنم فی رأس شظیة الجبل یؤذن بالصلاةِ ویصلی. فیقول الله عزوجل: انظروا إلى عبدی هذا یؤؤذن ویقیم الصلاة ویخاف منی قد غفرت لعبدی وأَدْخَلْتُه الجنة». (أبوداود والنسائی و الحاکم). پیامبر -ص- فرمود: خداوند از چوپانی که بر قله کوه گوسفند می‌‌چراند و بهنگام نماز اذان میگوید و نماز میخواند در شگفت است و میفرماید به این بنده من بنگرید. اذان گفته و نماز میخواند و از من خوف دارد به حق او را بخشیدم و داخل بهشت نمودم.
۳۷- اذان: مؤذن که بانک بر آورد هر تر و خشکی «هر چیز» برایش شهادت میدهد و گناهانش آمرزیده میشود.
«المؤذن یغفر له بمد صوته ویشهد له کل رطب ویابس». (النسائی).
۳۸- صلوات بر پیامبر -ص-: «من صلی عَلَیَّ صَلاة واحدة صَلَی اللهُ علیه عَشْر صلوات وحطت عنه عشر خطیئات ورفعت له عشر درجات». (النسائی والحاکم) رسول اکرم -ص- میفرماید: کسی که یک صلوات بر من بفرستد خداوند ده صلوات بر او می‌فرستد.
و ده گناه اورا محو و ده درجه وی را رفیع و بلند می‌گرداند (نسائی و حاکم).
۳۹- نماز در مسجد الاقصی «بیت المقدس»: «لما فرغ سلیمان من بناء بیت المقدس سأل الله ثلاثاً حُکْماً یُصادِفُ حُکْمَهُ و مُلْکًا لا ینبغی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ و أن لا یأتی هذا المسجد أحدٌ لا یرید إلا الصلاة فیه إلاّ خرج من ذنوبه کیوم و لدته أمه، فقال -ص-: أما اثنان قد أعطیهما وأرجو أن یکون قد أعطی الثالثة». (النسائی واحمد وابن ماجه). پیامبر -ص- فرمود: هنگامیکه حضرت سلیمان بنای بیت المقدس را به پایان رسانید سه چیز را از خدا درخواست کرد: ۱- حکومت و پادشاهی ۲- ثروتی که بعد از او برای کسی میسر نشود ۳- بخشیده شدن تمام گناهان کسی که محضاً بمنظور نماز خواندن وارد این مسجد شود. پیامبر -ص- فرمود: اما آن دو «پادشاهی و ثروت» به وی داده شد و من از خدا می‌‌خواهم که سومی هم بوی عطا شود.
۴۰- نماز شب: «الصدقة تطفئ الخطیئة کما یطفیء النار الماء، وصلاة الرجل من جوف اللیل». (الترمذی و ابن ماجه). رسول اکرم -ص- میفرماید: صدقه و همچنین نماز شب بسان آب که آتش را خاموش می‌کند و از بین میبرد خطا و گناهان را خاموش و از بین میبرد.
۴۱- خواندن این ذکر عظیم: کسی که در شب از خواب بیدار شود و اذکار زیر را بخواند و بعد از آن بگوید: «اللّهم اغْفِر لی». پروردگارا! مرا مورد عفو و بخشش خود قرار ده یا دعائی بکند خداوند جوابش را میدهد و اگر وضوء بگیرد و نماز بخواند نمازش قبول میشود. دعا این است.
«لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ. سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ، وَاللهُ أَکْبَرُ. ولاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ». (البخاری ومسلم). معنی : هیچ معبودی بجز الله نیست تنها و بی‌‌‌شریک است و عظمت و ستایش برای اوست و بر هر چیزی تواناست ستایش و پاکی برای خداست و غیر از او خدایی نیست. حول و قوه و توکل تنها بر اوست. (مسلم و بخاری).
۴۲- استغفار «طلب آمرزش از خدا»: «والذی نفسی بیده لو لم تذنبوا لذهب الله بکم و لَجَاءَ بقوم یذنبون فیستغفرون الله فیغفر لهم». (مسلم). قسم به کسی که نفس من در دست قدرت اوست اگر گناه نکنید خداوند شما را از بین میبرد و بجای شما قومی را می‌آفریند که گناه کنند و سپس استغفار نمایند و خداوند از گناهانشان در گذرد.
۴۳- توبه کردن: خداوند متعال میفرماید:
قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ. (الزمر: ۵۳). «بکو: ای بندگانم! ای آنانکه در معاصی زیاده روی هم کرده‌اید از لطف و مرحمت خدا مأیوس و ناامید نگردید. قطعاً خداوند همه گناهان را میآمرزد چرا که او بسیار آمرزگار و بس مهربان است».
در آیه دیگری خداوند میفرماید:
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ. (التوبة: ۱۰۴). آیا نمی‌دانید که تنها خداست که توبه توبه کاران واقعی و زکات و صدقه مسلمین راستین را می‌‌پذیرد و فقط اوست که بسیار توبه‌پذیر و مهربان است».
و یا خداوند میفرماید:
وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُو عَنِ السَّیِّئَاتِ وَیَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ. (الشورى: ۲۵). «تنها خداست که توبه را از بندگان قبول می‌کند و گناهان را می‌بخشد «و آنچه را انجام دهید می‌‌دانید».
و قال صلی الله علیه وسلم: «من تاب قبل أن تطلع الشمس من مغربها تاب الله عنه». (مسلم). و پیامبر -ص- فرموده است: کسی که توبه کند قبل از برپائی قیامت «قبل اینکه خورشید از طرف مغرب طلوع کند» خداوند توبه او را قبول می‌کند.
۴۴- آب دادن تشنگان: «بینما رجل یمشی بطریق اشند علیه العطش فوجد بئراً فنزل فیها فشرب ثم خرج فإذا کَلْبٌ یلهث یأکل الثری من العطش فقال الرّجلُ: لقد بلغ هذا الکلب من العطش مثل الذی کان بلغ منی، فنزل البئرَ فَمَلأ خُفَّهُ ماءً ثم أمسکه بفیه حتی رَقی، فَسَقی الکلبَ فشکر الله له فغفر له: قالوا یا رسول الله! وإن لنا فی هذه البهائم لَأجراً؟ فقال: فی کل کبد رطبه أجرٌ». (مسلم)
یک روز مردی راهی را طی می‌کرد. در راه تشنگی بر او چیره شد و سپس چاه آبی را در راه یافت، وارد آن شد و از آب نوشید و از چاه بیرون آمد. سپس سگی را دید که از فرط تشنگی زبان بر خاک می‌‌مالید. آن مرد گفت این سگ به همان تشنگی من دچار گشته. وارد چاه شد و پاپوش خود را پر از آب کرد و آن را بدهان گرفت و از چاه بیرون آمد و آب را به سگ داد و سپس شکر خدای را بجا آورد، بخاطر همین کار نیک گناهانش آمرزیده شد. به پیامبر -ص- عرض کردند: ای رسول خدا! آیا در رابطه با این حیوانات نیز اجر داریم؟ پیامبر -ص- فرمود: در ترحم به هر حیوانی که جگر دارد اجر و پاداش وجود دارد.
۴۵- خواندن این ذکر: «من قال لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ فی یوم مائة مرة کانت له عدل عشر رقاب وکتب له مائة حسنة ومحقت عنه مائة سیئة وکانت له حرزاً من الشیطان یومه ذلک حتی یمسی ولم یأت أحد بأفضل مما جاء به إلاّ أحد عمل أکثر من ذلک». (البخاری و مسلم). پیامبر -ص- میفرماید: کسی که در روز صد بار بگوید: «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ» مثل این است که ده بنده را آزاد کرده باشد. یکصد حسنه برایش مکتوب و یکصد گناه وی محو میشود. و این ذکر در آنروز او را از شر شیطان محفوظ و هیچ کس بزرگتر و با فضیلت تر از آن را نخواهد یافت بجز کسی که بیشتر عمل کند.
۴۶- نماز در مسجد چهار گانه: «عن عاصم بن سفیان الثقفی قال: قد أخبرنا أنه من صلی فی المساجد الأربعة غُفِرَله ذنبه». (احمد و نسائی وابن ماجه وابن حبان). «قال ابن حبان: المساجد الأربعة: المسجد الحرام ومسجد المدینة ومسجد الأقصی ومسجد قباء». از عاصم بن سفیان ثقفی روایت شده که گفت: پیامبر -ص- فرموده است: کسی که در مساجد چهارگانه نماز بخواند گناهانش آمرزیده میشود. ابن حبان گفته که مساجد اربعه عبارتند از: مسجد الحرام، مسجد مدینه، مسجد الاقصی ومسجد قباء.
۴۷- زیاد خواندن سوره تبارک: «سورة من القرآن ثلاثون آیة تشفع لصاحبها حتی یغفر له: تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ». (أبوداود وابن ماجه وأحمد وابن حبان). پیامبر -ص- میفرماید: در قرآن سوره‌ای هست که سی آیه میباشد و برای کسی که آن را میخواند شفاعت می‌کند تا آمرزیده میشود.
۴۸- خواندن این ذکر: قال صلی الله علیه وسلم لِعَلِیِّ: «ألاَ أُعَلِّمُکَ کَلِماتٍ اذا قلتهن غفر لک مع أنه مغفور لک: لا إله إلا الله العلیم الکریم، لا اله الا الله العلی العظیم، سبحان الله رب السماوات السبع ورب العرش العظیم الحمد لله رب العالمین». (الترمذی واحمد والنسائی). پیامبر -ص- به حضرت علی فرمود: کلماتی را به شما یاد دهم که اگر آنها را بخوانی با اینکه آمرزیده شده ای خداوند گناهانت را عفو نماید. بگو: لا اله الا الله العلیم الکریم تا آخر دعا که در حدیث فوق نوشته شده.
یعنی: هیچ معبودی بجز خدای مهربان و بخشنده نیست، خدایی بجز خدای با عظمت بلند مرتبه وجود ندارد. پاکی و بی‌‌‌عیبی برای خداست پروردگار هر هفت آسمان و پروردگار عرش عظیم. ستایش برای پرودرگار عالمیان.
۴۹- انجام یک خصلت آدمی را وارد بهشت مینماید: «أربعون خصلة أَعْلاهُن منحة العنـز، ما یعمل رجل بأَحدَ منها رجاءَ ثَوابِها وتصدیق موعودِها إلا أدخله الله به الجنة». (البخاری). پیامبر -ص- میفرماید که چهار خصلت و کار نیک وجود دارد که برترین آن بز شیری برای استفاده از شیر آن در اختیار کسی قرار دادن است. کسی که فقط به یک خصلت از آنها عمل کند به امید کسب ثواب و تصدیق پاداش آن در آینده، خداوند بهشت را نصیب وی می‌گرداند.
۵۰- همکاری و کمک به فقرا و بیوه زنان: «الساعی علی الأرملة والمساکین کالمجاهد فی سبیل الله أو القائم اللیل الصائم النهار». (البخاری ومسلم). پیامبر -ص- فرمود: کمک به بیوه‌زنان و مستمندان ثوابی به مانند روزه‌‌دار بودن و شب زنده‌داری و جهاد در راه خدا دارد.
پاورقی:
--------------------------------
[۱]- حرف او بمعنی یا که در حدیث وجود دارد در اصطلاح علم حدیث تشکیک راوی است یعنی راوی دقیق نمی‌داند که پیامبر هنگام بیان این حدیث فرموده مع الناس یا مع الجماعة یا فی المسجد. یعنی فقط یکی از آنها را بیان فرموده اما راوی در شک است. پس در اینگونه موارد (او) یا بمعنی ترتیب نیست.
